Θύρα μετανοίας (Λόγοι περί Θανάτου, Μελλούσης Κρίσεως, Άδου και Βασιλείας Θεού)

Άνοιξέ μου τις πύλες της μετανοίας, Ζωοδότα, παρακαλεί ο υμνογράφος της εκκλησίας μας στο κατανυκτικό τροπάριο, που ψάλλεται όλες τις Κυριακές του Τριωδίου, παρουσιάζοντας την μετάνοια σαν να έχει κάποιες πύλες, που ανοίγοντάς τες, βαδίζουμε τον δρόμο που ανοίγεται μπροστά μας, δηλαδή τον δρόμο της επιστροφής μας προς τον Χριστό. […] Αυτή, λοιπόν, είναι η μετάνοια με λίγα λόγια, και αυτήν πραγματεύεται και το παρόν βιβλίο· ή καλύτερα τους τρόπους για να οδηγηθούμε σε αυτή.

Πιο συγκεκριμένα, χωρίζεται σε τέσσερα βιβλία κατά την αρχική του έκδοση, τα οποία διατηρήθηκαν και στην παρούσα. Το πρώτο αναφέρεται στο μυστήριο του θανάτου. Το δεύτερο στη μέλλουσα κρίση, το τρίτο στον Άδη και το τέταρτο στην Βασιλεία των Ουρανών.

Ο λόγιος μοναχός και συγγραφεύς, στα ίχνη του οποίου ευρισκόμαστε δεν μας είναι γνωστός. Από την πρώτη έκδοση του βιβλίου γίνεται φανερό ότι το συνέγραψε κάποιος ευλαβής αγιορείτης μοναχός, πιθανότατα τον 18ο αιώνα. Γίνεται φανερό ότι, είναι μύστης της νηπτικής εργασίας. Μεθοδικά και συστηματικά, κάνοντας χρήση της αριστοτελικής λογικής και ρητορικής, απευθύνεται στη διάνοια των αγωνιστών· στοχεύει να εμφυτεύσει “νουν Χριστού”παρακινώντας το επιθυμητικό, διεγείροντας το θυμικό και καθαρίζοντας το λογιστικό.

(Από το Αντί Εισαγωγής της έκδοσης)