Πρόλογος
Ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ιωάννης Στ΄ ο Καντακουζηνός, ο μετέπειτα μοναχός Ιωάσαφ, μνημονεύεται διαρκώς στις ακολουθίες της Ιεράς μας Μονής, σαν ένας από τους μεγάλους κτίτορες.
[…] Έχοντας μέσα του τον πόθο να γίνει μοναχός και αγαπώντας ιδιαίτερα το Βατοπαίδι, συνέβαλε στην ανοικοδόμηση κτιρίων του και το στόλιζε διαρκώς με αυτοκρατορικά δώρα, εικόνες, τον πολύτιμο ενυπόγραφο επιτάφιό του και διάφορα χειρόγραφα.Για τα χειρόγραφα αυτά ο καθηγητής κ. Έριχ Λάμπερτς γράφει: «Η πιο πλούσια δωρεά βιβλίων που έγινε ίσως ποτέ σε Μονή του Αγίου Όρους, είναι εκείνη του Αυτοκράτορα Ιωάννου ΣΤ΄ του Καντακουζηνού στην Μονή Βατοπαιδίου. Ο Καντακουζηνός επιθυμούσε… από νωρίς να εγκατασταθεί ως μοναχός στην Μονή. Την επισκέφθηκε λίγο πριν το 1341 και προετοίμασε από τότε την άφιξή του με την χρηματοδότηση κτιρίων και άλλες παραχωρήσεις».
Είκοσι έξι θαυμάσιοι κώδικες της προσωπικής του βιβλιοθήκης δωρήθηκαν στο Βατοπαίδι. «Τα βιβλία αυτά αποτελούν λαμπρό δείγμα της ακμής της βυζαντινής καλλιγραφίας και τέχνης στο δεύτερο τέταρτο του 14ου αιώνα».
Το πιο λαμπρό όμως χειρόγραφο (το Ευαγγέλιο υπ΄ αριθμ. 16 του Σκευοφυλακίου), άγνωστο στον επιστημονικό κόσμο, που ανακαλύφθηκε πριν μια δεκαετία στο Σκευοφυλάκιο της Μονής και φέρει σημείωμα του 1340/41 του γνωστού βιβλιογράφου της Μονής Οδηγών, μοναχού Χαρίτωνα, προκάλεσε το ενδιαφέρον της σημερινής αδελφότητος, καθώς και την επιθυμία να γίνει γνωστό, σαν κάτι μοναδικό, στην σύγχρονη πολιτισμένη κοινωνία, ώστε σαν ζωηρό κειμήλιο να μεταλαμπαδεύσει σε κάθε άνθρωπο κάτι από την πνευματικότητα και την λιτή αλλά και σοβαρή αριστοκρατική τέχνη, στην πιο ένδοξη, στον τομέα αυτό, περίοδο του Βυζαντίου.
Ευχόμαστε η έκδοση αυτή να μας μεταφέρει νοερά στην θαυμάσια εκείνη βυζαντινή εποχή και να μας μεταδώσει τα ανάλογα πνευματικά μηνύματα.
Ο Καθηγούμενος της Ιεράς και Σεβασμίας
Μεγίστης Μονής του Βατοπαιδίου
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ